Reel Sosyalizm Sonrası Marx

Mark­sist teori 150 yıl­dan fazla bir sü­re­dir anti-ka­pi­ta­list pro­tes­to­nun bir ikonu ola­rak var ol­mak­ta­dır.
Reel Sos­ya­liz­min yı­kıl­ma­sıy­la bir­lik­te tartış­ma, önce ka­pi­ta­liz­min bu mü­ca­de­le­yi kalı­cı ola­rak ka­zan­dı­ğı şek­lin­de yo­rum­lan­dı, hatta ki­mi­le­ri daha ileri gi­de­rek ta­ri­hin sonu­nu ilan etti.
Ne var ki, ara­dan geçen yıl­lar ko­mü­nizm ide­ali­ni pe­kiş­ti­recek şe­kil­de ye­ni­den ivme ka­zan­dı. Alt­hus­ser’in “pi­ya­sa te­mel­li iliş­ki­le­rin yok­lu­ğu” şek­lin­de tarif et­ti­ği ko­mü­nizm, ki­ta­bı­mız bo­yun­ca üç ana ek­se­nin bütün mu­ha­tap­la­rın­ca her geçen gün daha çok sa­hip­le­nir oldu: yok­sul­luk (eko­no­mi), yol­suz­luk (si­ya­set) ve ba­ya­ğı­lık (kül­tür).
Pi­ya­sa te­mel­li top­lum, top­lum­sal iliş­ki­le­rin sa­de­ce ve sa­de­ce dolar üze­rin­den şe­kil­len­di­ği bir top­lum­dur. Oysa top­lu­mu eko­no­mik iliş­ki­le­rin çok daha üze­rin­de en­te­lek­tü­el iliş­ki­ler ağıy­la yo­rum­la­yan ve belir­le­yen ko­mü­nizm, in­san­lı­ğı emeği ara­cı­lı­ğıy­la ya­ra­tı­cı po­tan­si­ye­li­ni öz­gür­leş­ti­ren çok daha fark­lı ve derin bir nok­ta­ya taşır.
Gü­nü­müz­de üç mil­ya­ra yakın in­sa­nın, günde iki do­lar­dan az ge­lir­le ya­şa­mı­nı ikame et­tir­me­si tabii ki yok sa­yı­la­maz ve bu, ta­ma­men ekono­mik bir ol­gu­dur. Mark­sist teori, bu me­se­le­yi çöz­mek­le ye­tin­mez, ya­ban­cı­laş­ma ile baş­la­yan ka­pi­ta­list top­lu­mun, öz­gür­lü­ğün önüne dik­ti­ği tüm en­gel­le­ri kal­dır­ma­yı vaat eder. Zira reel sos­ya­lizm son­rası, ka­pi­ta­liz­min in­sa­ni de­ğer­ler ye­ri­ne pi­ya­sa­yı yeğ­le­me­si, demok­ra­tik si­ya­sal sü­reç­te pa­ra­lı ve zen­gin olana ay­rı­ca­lık ta­nı­ma­sı, kül­tür ve boş zaman ala­nı­na sin­si­ce nüfus et­me­si, ön­ce­ki dö­nem­le­re oranla çok daha bariz ve en­düst­ri­yel­dir.
Eğer öz­gür­lü­ğün ne ol­ma­sı ge­rek­ti­ği­ne iliş­kin tu­tar­lı bir ortak ka­na­at­ten vaz­ge­çer­sek, o zaman bu alanı, bize karşı şe­kil­len­di­recek olan ka­pi­ta­liz­me karşı açık bı­rak­mış olu­ruz. Bu yüz­den, kü­re­sel dü­zey­de yurt­taş­la­rın es­te­tik al­gı­sı­nın ge­liş­ti­ril­me­si için hep be­ra­ber gay­ret gös­ter­me­li­yiz. Zira bunda ba­şa­rı­sız olur­sak, öz­gür­lük ve de­mok­ra­si kı­lı­ğı­na bü­rün­müş ka­pi­ta­lizm, daha adil, ya­şa­na­bi­lir ve in­sa­ni bir toplu­ma yö­ne­lik dö­nü­şüm­le­ri en­gel­le­me­ye devam edecek­tir.
Ki­ta­bı­mız, yok­sul­luk, yol­suz­luk ve ba­ya­ğı­lık ek­sen­le­ri­ni in­ce­ler­ken, Mark­sist teori’nin kap­sam­lı bir kav­ra­yı­şı­nı da sağ­lar.