“Dalda sallanan, aynı zamanda erikleri düşürebilir.”
Felsefi temeller üzerine inşa edilen sanat eserleri, en çok yaşsız ve zamansız olmalarıyla kendini gösteriyor. “İki Bilge Su Aygırı” da bu özelliğiyle yaşsız olarak nitelendirebileceğimiz kitaplardan. Bütün hikâyelerde bu etkiyi görebiliyoruz. Özellikle Felsefeci Pito’nun Düşünceleri isimli bölümde. Bu bölüme özellikle hikâye demedim, çünkü onlar sadece Felsefeci Pito’nun Düşünceleri. Yine aynı bölümde yer alan “Çenesini kapatmayan salyası ile kendi kürkünü kirletir.” cümlesi örneğin, sadece çocuklar için olduğunu söyleyebilir miyiz? Ya da örneğin şu cümle, “Bir fili tökezletemezsin. Bir file sadece çarpabilirsin.” Bu cümle size ne söylüyor? Siz yaşamın içinde bir fil misiniz?
Çocuklarla felsefe kolaylaştırıcısı gözüyle incelediğimde de atölyelerde kullanabileceğimiz yarayışlı bir imkân barındırıyor kitap. Her hikâyeyi ayrı bir atölyede soruşturabilir ya da hikâyenin bir bölümünden yola çıkarak farklı yaş gruplarıyla, yetişkinlerle soruşturabilirsiniz.
“İki Bilge Su Aygırı” Sloven edebiyatından okuduğum ilk örnek oldu. Yazar Peter Svetina ile de ilk tanışmam. Çağdaş Sloven edebiyatının önemli kalemlerinden biri olarak kabul ediliyormuş. Sloven edebiyatına giriş için de iyi bir başlangıç olduğunu düşünüyorum kitabın. Umarım diğer kitapları da Türkçeye çevrilir. “İki Bilge Su Aygırı” Yeni İnsan Yayınevi’nden çıkmış. Belki diğer kitaplarını da yayımlarlar.
Kitabın illüstrasyonlarının sahibi Fransisco Tomsich. Farklı teknikler kullanmış çizer; çocuksu çizgiler de var, yüzlerce minik penguenin bir araya geldiği illüstrasyon da. Onun çizimleriyle bazı hikâyeleri okul öncesi çocuklarla bile birlikte okuyabilirsiniz. Ayrıca birer karton koli içine girip rahatlıkla yağmurun dururken mi yoksa yürürken mi üzerinize daha fazla damla düşeceğini ölçebilirsiniz.
“İki Bilge Su Aygırı” kitabı, sevgili Marcel ve Hubert’in gündelik olaylar üzerine diyaloglarından oluşur çoğunlukla. Hikâyelerin bazılarında daha az görünür olur sevgili Hubert ve Marcel, ama hep oradadırlar. (Her seferinde sevgili demek istiyorum çünkü, onları sevmemek mümkün değil.)
Kitaptaki her hikâye/diyalog farklı bir temayı, kavramı sorguluyor. Hayal gücü, farklı bakış açıları, şiir, yaratıcılık, dostluk, yardımlaşma, canlılara bakış açımız, zaman, öncelikler, farklılıklar. Ama hepsi iyilik ve arkadaşlık zeminin üzerine kurulmuş gibi, Sevgili Hubert ve Marcel bizde “daha iyi bir insan olma” isteği uyandırıyor çünkü.
Svetine, gündelik olaylarının içinde insana dair önemli kavram ve değerleri, gülümsemeli tatlılıklarla anlatıyor. Dilindeki mizah oyunbaz anlatımlarla ortaya çıkıyor. Örneğin, Siril, içinde tarağını sakladığı bir komodinle dolaşıyor ve sizin de aklınıza takılan şu soruyu, Hubert soruyor. “Yanında niye bir komidin taşıyorsun?” Siril’in yanıtı gayet açık: “İçinde tarağımı saklamak için tabii.” Kangurularla karşılaşmanın yolu yordamı vardır. Hubert bunu ikinci sorusuyla öğreniyor. “Neden komodinde bir tarak taşıyorsun?” Siril’in yanıtı “E, tarağım olmayınca, biri nasıl benimle karşılaşacak?” Başka ne olabilirdi ki zaten. Anladınız değil mi, neden çekmecesinde tarak saklanmış bir komidinle dolaştığını?
Kitapta 21 farklı hikâye var. 21 farklı diyalog ve 21 farklı iyilik var. İlk hikâye Kafiye Demeti mesela. “Şiir Nedir?” üzerine soruşturma yapmak, konuşmak isterseniz çocuklarla, bu hikâye çok uygun bunun için. Belki bir “şiir demeti” de siz yazarsınız dostlarınıza ve sonra dostlarınızla belki bir çınar ağacına bol şans ve başarılar dilemek istersiniz.
Kitabın üçüncü hikâyesinden söz etmeden geçemeyeceğim. Bu hikâye en sevdiklerimden oldu. Duvarda yanlışlıkla açılan bir delik hakkında ne düşünürsünüz? Siz düşünürken Marcel diyor ki “Duvarda resim yerine bir delik de olur. Böylece her zaman yoldan geçen bir arkadaşını görebileceksin.” Duvarda asılı arkadaşların resmini mi tercih edersiniz? Yoksa yoldan geçen arkadaşlarınızı görebileceğiniz bir deliği mi?
Hikâyelerin isimleri de söz edilmeyi hak ediyor. Çocukların sorgulama becerisini destekleyen ve merak uyandırıcı sorularla başlıyor kitaptaki bazı hikâyeler, Bir Kanguru ile Nasıl Karşılaşırsın?, Su Aygırı Bezelye Kabuklarını Nasıl Soyar?, En Önemli Şey Nedir?
Hikâyeyi okumaya başlamadan önce bu sorulardan yola çıkarak çocuklarla kendi diyaloglarınızı kurabilir ve onların yaratıcı düşünmelerini destekleyebilirsiniz.
Kitabın arka kapağında yer alan sorular da her bir hikâyeye dair çocuklarla başlatabileceğiniz sorgulamalara iyi birer başlangıç olacaktır.
Kitabın son hikâyesindeki soruyla bitirelim biz de:
Sizce “En Önemli Şey Nedir?”
Kitabın Künyesi:
Kitabın Orijinal Adı: Modrost nilskih konjev
Yazar: Peter Svetina
Çizer: Fransisco Tomsich
Çevirmen: Špela Grošelj
Orijinal Basım Tarihi: 2020
Türkçe Basım Tarihi: 2023
Yazan:
Hülya Poyraz – Çocuklar için Felsefe Eğitmeni
0 Yorum